` Hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua hoạt động hòa giải ở cơ sở trên địa bàn xã Xuân Sơn
Xuân Sơn là miền núi của huyện Vạn Ninh với diện tích tự nhiên 3.581 ha diện tích tự nhiên, dân số trên 4.823 người. Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã, sức mạnh hệ thống chính trị được tăng cường, kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng lên, công tác an ninh, quốc phòng luôn được đảm bảo.
  Xuất phát từ vai trò, ý nghĩa quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), cùng với việc thực hiện các văn kiện của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các Đề án, Chương trình, Kế hoạch  PBGDPL của UBND tỉnh, các cấp ủy Đảng, chính quyền xã trong thời gian qua đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp nhằm đẩy mạnh thực hiện công tác PBGDPL đem lại nhiều kết quả quan trọng như:  Đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền, PBGDPL từ huyện đến cơ sở từng bước được củng cố, kiện toàn, cơ bản đảm bảo số lượng và nâng cao chất lượng;  Hầu hết các văn bản quy phạm pháp luật đã được phổ biến bằng nhiều hình thức phong phú, phù hợp với từng đối tượng và địa bàn;  Nội dung tuyên truyền, phổ biến ngày càng đa dạng, được chọn lọc thông qua việc khảo sát, nắm bắt nhu cầu tìm hiểu pháp luật của từng nhóm đối tượng và đặc điểm cụ thể của địa phương, từ đó có kế hoạch tập trung ưu tiên tuyên truyền, giới thiệu các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành, các quy định của pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống dân sự, hình sự, kinh tế, kinh doanh, việc làm của các tổ chức, cá nhân, nhằm đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của cán bộ và nhân dân;  Nhận thức, hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân từng bước được nâng lên, góp phần ngăn chặn và hạn chế những hành vi vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, kịp thời giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp tại cộng đồng dân cư, giảm bớt tình trạng khiếu nại, tố cáo vượt cấp, tiết kiệm thời gian và chi phí của các cơ quan nhà nước và công dân.
Trong năm 2022, dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, UBND xã đã xây dựng kế hoạch tuyên truyền, PBGDPL hàng năm gắn với việc triển khai đồng bộ nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện trên địa bàn toàn xã. Tập trung triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có trọng tâm, trọng điểm gắn với việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật. Hàng năm triển khai đồng bộ việc kiện toàn Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật xã. Hiện nay, trên địa bàn xã có 04 tổ hoà giải tại 4 thôn trên địa bàn toàn xã với 24 hòa giải viên tại các thôn. UBND cấp xã đã mở được 07 lớp tập huấn, tuyên truyền pháp luật  với trên 750 lượt người tham gia; 01  lớp tập huấn nghiêp vụ cho các tổ hòa giải viên.
Công tác PBGDPL thông qua hoạt động trợ giúp pháp lý và hòa giải ở cơ sở thời gian qua cũng được UBND xã quan tâm, chú trọng. UBND xã đã tạo điều kiện tốt nhất để cán bộ hòa giải ở cơ sở vừa nắm được kiến thức pháp luật, vừa tìm hiểu các quy định của pháp luật phục vụ cho công tác hòa giải ở cơ sở đảm bảo có chất lượng, hiệu quả. So với các năn trước, tỷ lệ hòa giải thành chỉ đạt từ 80 - 90% các năm trở lại đây tỷ lệ hòa giải thành đạt từ 91 - 95%, đặc biệt năm 2021 tỷ lệ hòa giải thành đạt 100%, chủ yếu các vụ việc liên quan đến mâu thuẫn tranh chấp đất đai, hôn nhân gia đình và trật tự an toàn xã hội. Ngoài ra, công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn xã hàng năm đã có sự phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước của tỉnh; thường xuyên tổ chức các đợt trợ giúp pháp lý lưu động tới các xã nghèo, xã có đồng bào dân tộc thiểu số, xã có trẻ em, người tàn tật… Thông qua công tác trợ giúp pháp lý, cán bộ tuyên truyền pháp luật của tỉnh đã góp phần quan trọng giúp cho người dân hiểu pháp luật, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PBGDPL trên địa bàn huyện nói chung và PBGDPL thông qua hình trợ giúp pháp lý và hòa giải ở cơ sở đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập chủ yếu đó là:  Công tác chỉ đạo, quản lý, tuyên truyền pháp luật ở cơ sở còn hạn chế, chưa có chiều sâu và đồng bộ.  Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chưa kịp thời, dẫn đến một số vụ việc hòa giải chậm hoặc hòa giải không thành. Một số hòa giải viên còn hạn chế về nghiệp vụ, kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải. Việc huy động nguồn lực cho công tác PBGDPL chưa được tiến hành một cách đồng bộ và rộng khắp. Kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện dành cho công tác này còn rất hạn hẹp, nhất là ở cơ sở, dẫn đến hiệu quả giáo dục pháp luật chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu tăng cường hiệu lực pháp luật trong đời sống xã hội. Nhiều người dân chưa có ý thức tự tìm hiếu pháp luật, còn trông chờ và xem đó là nhiệm vụ của Nhà nước, chưa thực sự tin tưởng vào sự công bằng, vào lẽ phải, vào sự công minh của pháp luật.  Việc thực hiện pháp luật của một bộ phận cán bộ và nhân dân chưa đầy đủ.
Thực trạng nêu trên do nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do: Nhận thức của các cấp, các ngành về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác PBGDPL chưa đầy đủ, chưa có sự quan tâm đúng mức. Hình thức PBGDPL có lúc, có nơi còn đơn điệu, không hấp dẫn người nghe. Hiện nay, hình thức chủ yếu vẫn là tuyên truyền miệng, qua phương tiện thông tin đại chúng, cấp phát tờ gấp, tờ rơi, qua tủ sách pháp luật. Những hình thức giáo dục pháp luật khác như hòa giải ở cơ sở, câu lạc bộ, hội thi thu hút được đông đảo người tham gia lại ít có điều kiện tổ chức. Chất lượng dạy học môn giáo dục công dân, môn pháp luật ở các trường học còn thấp. Đội ngũ làm công tác PBGDPL đa số là kiêm nhiệm, kiến thức pháp luật, năng lực sư phạm, kỹ năng truyền đạt của một số báo cáo viên, tuyên truyền viên còn hạn chế nên ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả giáo dục pháp luật. Mặt khác, chế độ thù lao đối với những người làm công tác PBGDPL chưa tương xứng, nên chưa tạo động lực mạnh mẽ cho họ khi thực hiện nhiệm vụ PBGDPL. Kinh phí dành cho hoạt động PBGDPL còn khó khăn.
Trong tình hình hiện nay, việc nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ và Nhân dân là rất cần thiết và cần được xem trọng góp phần ổn định xã hội, tạo điều kiện phát triển kinh tế trên địa bản xã Xuân Sơn nói riêng và huyện Vạn Ninh nói chung./.                                                                                  
                                                                                                              Thực hiện: Lê Văn Hợp